Fast Money. • Toplumcu gerçekçi anlayışın başlangıcı Nabizade Nazım ve Hüseyin Rahmi'ye kadar uzanır. Nabizade Nazım'ın "Karabibik" adlı eseri ile köy hayatına, köylü insanının sorunlarına yönelme başlar. • Toplumcu gerçekçi anlayışla verilen eserlerde gözleme dayalı tasvirler yapılır, sosyal yaşamın sorunları dile getirilir. Özellikle köy hayatı ve bu bağlamda köyde yaşanan zengin-fakir, aydın-cahil, ağa-köylü çatışmaları ele alınır. • Bunun yanında köyden kente göçün doğurduğu problemler işlenir. Toplumcu gerçekçi anlayış, "memleket edebiyatı" çizgisinde sürdürülmüştür. Bu anlayışla verilen eserler 1930'lardan 1980'lere kadar edebiyat dünyasında güçlü bir şekilde varlıklarını sürdürmüşlerdir. Özellikle roman alanında bu varlık daha çok hissedilmiştir. • 1950'li yıllarda Köy Enstitülerinde yetişen köy kökenli yazarlar Anadolu'nun köylerini ve kasabalarını, buralardaki sorunları, yaşanan hayatı eserlerinde farklı boyutlarıyla işlemişlerdir. TEMSİLCİLERİ ► Sadri Ertem 1900-1943 Sadri Ertem "Sanat balık gibidir, toplumsal suyun içinde yaşar" diyerek toplumcu gerçekçi anlayışta eserler verdi. Hikayelerinde ve romanlarında biçim, üslup, estetik vb endişeleri olmadı. O sadece toplumsal ve ekonomik gerçekleri anlatmaya çalıştı. Bu nedenle sağlam bir dil ve üslup sahibi olduğu söylenemez. Eserleri Roman Çıkrıklar Durunca 1931, Bir Varmış Bir Yokmuş 1933, Düşkünler 1935, Yol Arkadaşları 1945 Hikaye Silindir Şapka Giyen Köylü 1933, Bacayı İndir Bacayı Kaldır 1933, Korku 1934, Bay Virgül 1935, Bir Şehrin Ruhu 1938 ► Sabahattin Ali 1907-1948 Sabahattin Ali Anadolu'nun çeşitli yerlerinde öğretmenlik yapmış bir sanatçıdır. Ayrıca bir kaç defa hapis cezası almış ve hapishanede kalmıştır. Edebi yaşamına şiirle başlamıştır. Eserlerinin ve özellikle hikayelerinin konusu, öğretmenlik yaptığı köylerdeki izlenimleri ve hapishane hayatında dinledikleri üzerine kuruludur. Realist akımın öncülerinden olan yazar, çok iyi bir gözlemci olup izlenimlerini kendi dünya görüşü çerçevesinde yazıya aktarmış, köylerde ve kasabalarda ezilen insanların acılarını, sömürülmelerini dile getirmiştir. Sabahattin Ali'nin "Kuyucaklı Yusuf 1937" romanı, edebiyatımızda realist bir anlayışla yazılmış en özgün örneklerden biridir. Yazar ayrıca Aziz Nesin ve Rıfat Ilgaz ile birlikte "Marko Paşa 1946-1947 adlı siyasi mizah dergisini çıkarmış, ancak dergi İsmet Paşa ile alay edildiği gerekçesiyle kapatılmıştır. Eserleri Roman Kuyucaklı Yusuf 1937, İçimizdeki Şeytan 1940, Kürk Mantolu Madonna 1943 Hikaye Kağnı 1936, Ses 1937, Yeni Dünya 1943, Sırça Köşk 1947... Şiir Dağlar ve Rüzgar, Kurbağaların Serenadı, Öteki Şiirler... ► Orhan Kemal 1914-1970 Asıl adı Mehmet Raşit Öğütçü olan sanatçı, edebiyata ilk olarak şiirle başlamış, Nazım Hikmet ile tanıştıktan sonra hikaye ve romana yönelmiştir. Edebiyat dünyasındaki asıl şöhretini de hikaye ve romanlarıyla kazanmış olup bu türdeki birçok eseri sinema filmi olarak çekilmiştir. Hikaye ve romanlarında orta ve alt tabakadan insanların yaşam mücadelelerini, ekmek kavgalarını, acılarını işlemiş, tarımın makineleşmesiyle ortaya çıkan Çukurova insanının geçim sıkıntılarını konu edinmiştir. Kendisi de bu hayatın içinden gelmiş bir sanatçı olarak eserlerinde gözlem ve izlenimlerinden geniş ölçüde faydalanmış, kişileri yerel şiveyle konuşturmada başarılı olmuştur. Roman, hikaye, oyun türünde eserler vermiştir. Eserleri Hikaye Ekmek Kavgası 1949, Sarhoşlar 1951, Çamaşırcının Kızı 1952, 72. Koğuş 1954, Arka Sokak 1956, Babil Kulesi 1957, Dünyada Harp Vardı 1963, İşsiz 1966, Önce Ekmek 1968... Roman Bereketli Topraklar Üzerinde 1954, Devlet Kuşu 1958, Hanımın Çiftliği 1961, Eskici ve Oğulları 1962, Üç Kağıtçı 1969, Tersine Dünya 1986 Oyun 72. Koğuş, İspinozlar, Eskici Dükkanı ► Yaşar Kemal 1923-2015 Asıl adı Kemal Sadık Göğceli olan yazar, ilk hikaye kitabı olan "Sarı Sıcak"taki "Bebek" isimli hikayesini 1952 yılında Cumhuriyet gazetesinde yayımladı. Bu hikaye Fransızca, İngilizce, İtalyanca, Rusça ve Romence dillerine tercüme edildi. En önemli eserlerinden biri olan "İnce Memed" isimli romanı 1953-54 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yayımlandı. Eserlerinde mekan olarak genellikle Çukurova'yı seçmiş, konularını destan, efsane, halk hikayeleri ile güçlendirmiştir. Hikaye ve romanlarında sıkıntılarını, acılarını, yaşam mücadelelerini anlattığı insanların iç dünyalarında hissettiklerini şiirsel bir üslupla anlatmış, etkileyici doğa tasvirleri ve benzetmeler kullanmış özgün bir sanatçıdır. Eserleri Hikaye Sarı Sıcak 1952, Bütün Hikayeler 1975 Roman İnce Memed 1955, Orta Direk 1960, Yer Demir Gök Bakır 1963, Yılanı Öldürseler 1976, Kuşlar da Gitti 1978, Yağmurcuk Kuşu 1980, Kale Kapısı 1985, Kanın Sesi 1991, Karıncanın Su İçtiği 2002, Çıplak Deniz Çıplak Ada 2012, Tek Kanatlı Bir Kuş 2013... Derleme Ağıtlar, Üç Anadolu Efsanesi Röportaj Bu Diyar Baştan Başa, Çukurova Yana Yana ► Kemal Tahir 1910-1973 Eserlerinde köy merkezli toplumsal sorunları, eşkiyalık hikayelerini, hapishane hayatını ve tarihi olayları konu edinmiştir. Hikayelerinde gözlemlerine yer vermiş, toplumsal yapıyı derinden kavrayan bir bakışla ele almıştır. "Devlet Ana" ve "Yorgun Savaşçı" romanları meşhurdur. "Devlet Ana"da Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu, "Yorgun Savaşçı"da Kurtuluş Savaşı'nı konu edinmiştir. "Göl İnsanları" adıyla kitaplaştırdığı hikayelerinde ise köylü insanının sorunlarını ele almıştır. Eserleri Roman Esir Şehrin İnsanları 1956, Köyün Kamburu 1959, Kelleci Memet 1962, Yorgun Savaşçı 1965, Devlet Ana 1967, Yol Ayrımı 1971... Hikaye Göl İnsanları 1955 ► Aziz Nesin 1916-1995 Mizahî hikaye alanında Cumhuriyet döneminin önemli ve usta bir yazarı olan Aziz Nesin, çağımızın Nasrettin Hoca'sı olarak anılır. Sabahattin Ali ve Rıfat Ilgaz ile birlikte 1946-47 yıllarında "Marko Paşa" adlı mizah dergisini kalemiyle kazandığı için özellikle hikaye alanında çok eser vermiş, bunun yanında roman, çizgi roman, anı, çocuk kitapları gibi türlerde de eserler kaleme almıştır. Eserleri Roman Gol Kralı 1957, Zübük 1961, Şimdiki Çocuklar Harika 1967, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz 1977... Hikaye Geriye Kalan 1948, İt Kuyruğu 1955, Fil Hamdi 1956, Damda Deli Var 1956, Hangi Parti Kazanacak 1957, Ölmüş Eşek 1957, Bay Düdük 1958, Gıdıgıdı 1958, Gözüne Gözlük 1960, Namus Gazı 1964, Vatan Sağ Olsun 1968, Büyük Grev 1978, Maçinli Kız İçin Ev 1987... Oyun Toros Canavarı, Hadi Öldürsene Canikom Anı Bir Sürgünün Hatıraları, Yokuşun Başı Masal Aziz Dede'den Masallar, Uyusana Tosunum, Hoptirinam ► Fakir Baykurt 1929-1999 Köy enstitüsü kökenli yazarlardandır. Yazı hayatına şiirle başlamış, asıl şöhretini roman ve hikayeleriyle kazanmıştır. Eserlerinde toplumcu sanat anlayışıyla daha çok köy insanının ve köy hayatının sorunlarını ele almış, son dönem hikayelerinde Almanya'da çalışan işçilerin sıkıntılarına da değinmiştir. Hikaye ve romanlarında yer alan kahramanların konuşmalarında mahalli ağız özelliklerini öne çıkarmıştır. Eserleri Roman Yılanların Öcü 1954, Irazca'nın Dirliği 1961, Onuncu Köy 1961, Keklik 1975, Kara Ahmet Destanı 1977, Koca Ren 1986, Yarım Ekmek 1997... Hikaye Çilli 1955, Efendilik Savaşı 1959, Anadolu Garajı 1970, On Binlerce Kağnı 1971, İçerdeki Oğul 1974, Gece Vardiyası 1982, Duisburg Treni 1986, Dikenli Tel 1998... ► Kemal Bilbaşar 1910-1983 Sanat hayatına hikaye ile başlayan yazar, daha çok memleket hikayeleri sınırı içinde kalmıştır. Eserlerinin konusunu Kuzey ve Batı Anadolu'da yaşayan kasaba insanlarının hayatları oluşturur. İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında toplumda yaşanan rüşvet, kumar, karaborsacılık, fuhuş vb aksaklıkları da işlemiştir. "Cemo" adlı romanı geniş bir okuyucu kitlesi tarafından okunmuş ve sevilmiştir. Eserleri Roman Cemo 1966, Memo 1970, Başka Olur Ağaların Düğünü 1972, Bedoş 1980, Zühre Ninem 1981... Hikaye Anadolu'dan Hikayeler 1939, Cevizli Bahçe 1941, Pazarlık 1941, Pembe Kurt 1953, Üç Bulutlu Hikayeler 1956, Irgatların Öfkesi 1971 ► Necati Cumalı 1921-2001 Şiir, roman, hikaye ve oyun türlerinde eserler vermiştir. Eserlerinde Ege köylüsünün sorunlarını ele almış; tütün işçilerinin problemleri, köy insanının doğayla mücadelesi, kadın-erkek ilişkileri gibi konular üzerinde durmuştur. Eserlerini yazarken gözlemlerinden geniş ölçüde yararlanan sanatçının sade ve duru bir anlatımı vardır. Eserleri Roman Tütün Zamanı 1959, Yağmurlar ve Topraklar 1973, Acı Tütün 1974... Hikaye Yalnız Kadın 1955, Değişik Gözle 1956, Susuz Yaz 1962, Ay Büyürken Uyuyamam 1969, Makedonya 1900 1976, Kente İnen Kaplanlar 1976 Şiir Yağmurlu Deniz, Harbe Gidenin Şarkıları, Mayıs Ayı Notları... ► Samim Kocagöz 1916-1993 Roman ve hikayelerinin birçoğunda kendisinin de yaşadığı Söke ve civarındaki insanların hayatlarını anlatmış, sorunlarını ele almıştır. Yazar, büyük ölçüde gözleme dayanan bu eserlerinde toplumcu endişe ile sanat endişesi arasında bir tavır sergilemiştir. Hikayeleri, "Memleket Hikayeleri" çerçevesinde değerlendirilir. Eserleri Roman Bir Şehrin İki Kapısı, Yılan Hikayesi, İzmir'in İçinden, Onbinlerin Dönüşü, Mor Ötesi, Eski Toprak... Hikaye Telli Kavak 1941, Sığınak 1946, Sam Amca 1951, Ahmet'in Kuzuları 1958, Yağmurdaki Kız 1967, Alandaki Delikanlı 1978, Gecenin Soluğu 1985, Baskın 1990... ► Mahmut Makal Köy enstitülerinden yetişen Mahmut Makal, köy öğretmenliği yaptığı yıllardaki gözlemlerini anlattığı "Bizim Köy " kitabı ile okuyucu üzerinde büyük bir ilgi uyandırdı. Bu kitap aynı zamanda "Köy edebiyatı" akımının başlangıcı kabul edilir. Makal yine bu yıllarda Varlık dergisine gönderdiği köy mektupları ve köy notları ile de dikkat çekmiştir. Eserlerinden bazıları İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça, İtalyanca, Macarca gibi çeşitli dillere çevrilmiştir. Eserleri Bizim Köy, Memleketin Sahipleri, Köye Gidenler, İplik Pazarı, Köy Enstitüleri ve Ötesi, Anımsı Acımsı... ► Talip Apaydın Talip Apaydın sanat hayatına şiirle başlamış, sonrasında hikaye ve romana yönelmiştir. İlk hikayeleri ve şiirleri Köy Enstitüsü dergisinde yayımlanmıştır. Kendisi de Köy Enstitüsü çıkışlı olan yazar, Köy edebiyatı akımının temsilcilerindendir. Eserleri Şiir Susuzluk Roman Sarı Traktör, Yarbükü, Emmioğlu, Kente İndi İdris, Ortakçılar... Hikaye Koca Taş, O Güzel İnsanlar, Hendek Başı, Hem Uzak Hem Yakın, Ateş Düşünce... ► Abbas Sayar 1923-1999 Yozgatlı olan yazar, eserlerinde Orta Anadolu insanının hayatını konu edinmiştir. 1970 yılında yayımlanan "Yılkı Atı" isimli romanı, yazarın edebiyat dünyasında tanınmasını sağlamıştır. Eserde doğaya bırakılan bir atın hayatta kalma mücadelesi anlatılır. Arka planda ise köy insanının fakirlikle mücadelesi, çaresizliği dile getirilir. Eserleri Hikaye Yorganımı Sıkı Sar Roman Yılkı Atı 1970, Dik Bayır 1977, Tarlabaşı Salkım Saçak 1987, Anılarda Yumak Yumak 1990...

toplumcu gerçekçi hikaye örnekleri kısa